

Josune Urrutia Asua (Bilbao, 1976). Licenciada en Bellas Artes por la Universidad del País Vasco, estudió ilustración en la Escuela ArteDiez de Madrid. Autora residente en la Maison des auteurs de Angoulême, Francia (2019-2021). Actualmente se dedica al cómic y la ilustración para proyectos editoriales, libros o cualquier otra aplicación que necesite ser ilustrada.
Desde 2015, interesada por trenzar lo autobiográfico con la perspectiva social, ha desarrollado varios proyectos de investigación, creación y mediación en torno al dibujo, la mirada y la enfermedad, especialmente el cáncer entre los que destacan: Así me veo (2015), Breve diccionario enciclopédico ilustrado de MI cáncer (2017), un abecedario de postales en el que vuelca su vivencia con el cáncer; Compendio colectivo sobre cáncer (Centre d’Art La Panera, 2020), un ejercicio colectivo en el que se involucra toda la comunidad hospitalaria (pacientes, familiares, personal sanitario,…) del hospital Arnau de Vilanova en Lleida; Crónicas complejas (Azkuna Zentroa, 2021), otro relato colectivo sobre la enfermedad con jóvenes y en colaboración con el Servicio de Pediatría del hospital de Cruces en Bilbao; y Hoy no es el día (Astiberri, 2022), su primera novela gráfica, sobre la vida y obra de seis mujeres artistas que vivieron con cáncer y después de su experiencia con la enfermedad decidieron tratar el tema en su obra.
Además, ha participado en cómics colectivos como: Tupust! – ZU (Tupust komiki elkartea, 2021); Votes for Women: The Battle for the 19th Amendment (Little Red Bird Press, 2020); y Efectos secundarios (Fundación Cultura en Vena y Astiberri, 2021).
‘HOY NO ES EL DÍA’
Beatriz da Costa, Anna Halprin, Audre Lorde, Susan Sontag, Jo Spence, Hannah Wilke: seis artistas, seis mujeres que padecieron cáncer. Todas ellas lucharon contra la estigmatización de la enfermedad y decidieron vivir el cáncer como una experiencia transformadora a través de la escritura, la fotografía o la danza. Dejaron un legado artístico y vivencial del que la autora de este cómic se inspira y se nutre al procesar su propia enfermedad.
“Antes del cáncer, vivía para bailar. Después del cáncer, necesito bailar para vivir”, afirma la coreógrafa Anna Halprin; “Sabemos que la reputación de la propia enfermedad aumenta el sufrimiento de quien la padece y necesitamos herramientas que nos ayuden a acabar con estas metáforas”, analiza la escritora Susan Sontag, mientras la artista Hannah Wilke intenta por su parte restaurar la dignidad en la enfermedad, “transformando la victimización médica en arte”.
Josune Urrutia Asua comparte con estas mujeres artistas el deseo de expandir su experiencia y convertirla en algo útil y sustancial para los demás, y también en algo que le permita descubrir su propia voz: en su caso, a través del dibujo.
Josune Urrutia Asua (Bilbo, 1976). Arte Ederretan lizentziatua Euskal Herriko Unibertsitatean, ilustrazioa ikasi zuen Madrilgo Arte Diez Eskolan. Angoulêmeko (Frantzia) Maison des auteursen autore egoiliarra (2019-2021). Gaur egun, komiki eta ilustrazioak egiten ditu argitalpen-proiektuetarako, liburuetarako edo ilustratu behar den beste edozein aplikaziotarako.
2015az geroztik, autobiografikoa ikuspegi sozialarekin lotu nahian ibili da, hori dela eta, hainbat ikerketa, sorkuntza eta bitartekaritza proiektu garatu ditu marrazkiaren, begiradaren eta gaixotasunaren inguruan, minbiziaren inguruan, nagusiki. Horien artean, honako hauek nabarmendu behar dira: Así me veo (2015), Breve diccionario enciclopédico ilustrado de MI cáncer (2017), minbiziarekin izandako bizipen guztia azaltzen duen postal-alfabetoa; Compendio colectivo sobre cáncer (Centre d’Art La Panera, 2020), Lleidako Arnau de Vilanova ospitaleko komunitate guztia (gaixoak, senideak, osasun-langileak…) kontuan hartzen duen ariketa kolektiboa; Crónicas complejas (Azkuna Zentroa, 2021), gazteekin egindako gaixotasunari buruzko beste kontakizun kolektibo bat, Bilboko Gurutzeta ospitaleko Pediatria Zerbitzuarekin elkarlanean; eta Hoy no es el día (Astiberri, 2022), bere lehen eleberri grafikoa, minbiziarekin bizi izan ziren sei emakume artisten bizitzari eta lanari buruzkoa, gaixotasunarekin izandako esperientziaren ondoren gaia beren obran lantzea erabaki zutenak.
Gainera, komiki kolektiboetan ere parte hartu izan du, hala nola Tupust! – ZU (Tupust komiki elkartea, 2021); Votes for Women: The Battle for the 19th Amendment (Little Red Bird Press, 2020); eta Efectos secundarios (Cultura en Vena Fundazioa eta Astiberri, 2021).
HOY NO ES EL DÍA
Beatriz da Costa, Anna Halprin, Audre Lorde, Susan Sontag, Jo Spence, Hannah Wilke: sei artista, minbizia izan zuten sei emakume. Guztiak gaixotasunaren estigmatizazioaren aurka borrokatu ziren, eta minbizia esperientzia eraldatzaile gisa bizitzea erabaki zuten, idazketaren, argazkiaren edo dantzaren bidez. Bizipen eta arte ondarea utzi zuten, eta ondare horrek komiki honen egileari inspirazioa eta indarra eman zion bere gaixotasuna prozesatu zuenean.
“Minbizia baino lehen, dantzatzeko bizi nintzen. Minbiziaren ondoren, dantzatu behar dut bizitzeko” esan du Anna Halprin koreografoak; “Badakigu gaixotasunaren beraren ospeak gaixoaren sufrimendua areagotzen duela eta metafora horiekin amaitzen lagunduko diguten tresnak behar ditugu”, aztertu du Susan Sontag idazleak, eta Hannah Wilke artistak, berriz, gaixotasunean duintasuna berreskuratzen saiatzen da, “biktimizazio medikoa arte bihurtuz”.
Josune Urrutia Asuak bere esperientzia zabaltzeko eta besteentzat erabilgarria eta funtsezkoa den zerbait bihurtzeko nahia partekatzen du emakume artista horiekin, baita bere ahotsa ezagutzeko aukera ematen dion zerbait bihurtzeko ere: bere kasuan, marrazkiaren bidez.
Casa de Cultura Fray Diego de Estella / Lizarrako Fray Diego Kultur Etxea
Calle La Rúa 16, Estella / Rua kalea 16, Lizarra
Del 6 al 28 de septiembre / Irailaren 6tik 28ra
Lunes cerrado. De martes a viernes de 11:00 a 13:00 y de 18:30 a 20:30. Sábados de 12:00 a 14:00 y de 18:30 a 20:30. Domingos de 12:00 a 14:00 / Astelehenetan itxita. Asteartetik ostiralera, 11:00etatik 13:00etara eta 18:30etik 20:30era. Larunbatetan, 12:00etatik 14:00etara eta 18:30etik 20:30era. Igandeetan, 12:00etatik 14:00etara